Σύρμω Μιχαήλ: Ο Πιο Γλυκός Χορός

Ο «Πιο γλυκός χορός» της Σύρμως Μιχαήλ περνάει, μέσα από ανάλαφρο κλίμα, ένα ιδιαίτερα σημαντικό μήνυμα. Η αφήγηση γίνεται σε πρώτο πρόσωπο από μια μελισσούλα, τη Μπη, την οποία ακολουθούμε από τις πρώτες στιγμές της ζωής της μέσα στην κυψέλη μέχρι που μεγαλώνει, βγαίνει έξω και αρχίζει να συνειδητοποιείται σαν οντότητα και προσωπικότητα.

Η Μπη δέχεται με ενθουσιασμό όλες τις δραστηριότητες που καλείται να διεκπεραιώσει μέσα στην κυψέλη και μαθαίνει με χαρά όλα όσα πρέπει να ξέρει για την μετέπειτα ζωή της. Τα προβλήματα αρχίζουν όταν έρχεται η στιγμή που πρέπει να μάθει τον χορό των μελισσών, μια διαδικασία απολύτως απαραίτητη τόσο για την επιβίωσή της όσο και για την διατήρηση της αρμονικής επικοινωνίας της με τις άλλες μέλισσες. Μια διαδικασία τόσο φυσική και απλή για τις υπόλοιπες μέλισσες γίνεται για τη Μπη πραγματικός βραχνάς γιατί ούτε είναι καλή στο χορό ούτε της αρέσει ιδιαίτερα.

Το θέμα της διαφορετικότητας έρχεται εδώ να παρουσιαστεί μέσα σε ένα ανάλαφρο πλαίσιο, χωρίς ωστόσο να χάνει σε βαρύτητα ή σημασία. Η Μπη είναι μια συνηθισμένη μέλισσα που κανείς δε θα περίμενε ότι θα έχει κάποια ιδιαιτερότητα. Ωστόσο όταν κάποια στιγμή αυτό γίνεται αντιληπτό, αρχίζει και η ίδια να έχει ανασφάλειες και αμφιβολίες. Σ’ αυτή την περίπτωση, είναι η φιλία που θα δώσει τη λύση, με τη μορφή της καλής φίλης της Μπη. Η Χάνη, μια άλλη μελισσούλα που ήταν μαζί με τη Μπη σχεδόν από την αρχή της ζωής της, είναι σαν συμπλήρωμά της. Τα ονόματά τους είναι ουσιαστικά η λέξη ‘μέλισσα’ στα αγγλικά, χωρισμένη στα δύο: Honey (Χάνη) + Bee (Mπη) από το ‘honeybee’, που σημαίνει συγκεκριμένα την εργάτρια μέλισσα. Όταν η μία βοηθάει την άλλη, το αποτέλεσμα δε μπορεί παρά να είναι κάτι πολύ καλό.

Η Χάνη ενθαρρύνει και στηρίζει τη φίλη της κι έτσι η Μπη αποκτά την αυτοπεποίθηση που της λείπει και συνειδητοποιεί ότι πολλές φορές δεν είναι απαραίτητο να έχει κανείς το φοβερό ταλέντο για να καταφέρει κάτι, φτάνει να έχει θέληση, γνώσεις και δημιουργικότητα. Μια απλή συμβουλή από την βασίλισσα της κυψέλης της δίνει την καθοριστική ώθηση για να πάψει να διστάζει, και να δοκιμάσει τις δυνατότητές της στο χορό των μελισσών με τον δικό της τρόπο και, γιατί όχι, ακόμα και με λίγο αυτοσχεδιασμό.

Η ενθάρρυνση από τον κοινωνικό και οικογενειακό περίγυρο, η πίστη στις ατομικές ικανότητες, η ουσιαστική κατανόηση και αποτελεσματική αξιοποίηση της γνώσης είναι μερικά ακόμα από τα θέματα που παρουσιάζονται στο βιβλίο, μέσα πάντα από την ζωηρή αφήγηση της μελισσούλας. Πολύ χαριτωμένη και η εξαιρετική εικονογράφηση της Ναταλίας Καπατσούλια.

Δημοσιεύτηκε στο DIASTIXO τον Οκτώβριο του 2016
http://diastixo.gr/kritikes/paidika/5900-o-pio-glikos-xoros

Άλισον Φαλκονάκη: Η Φωνή της Ρόζι

Με τη «Φωνή της Ρόζι», η Άλισον Φαλκονάκη δίνει, μέσα από μια απλή ιστορία ένα δυνατό μήνυμα για το πώς μπορεί ένα μικρό παιδί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον ψυχολογικό πόλεμο που μπορεί να δέχεται στο περιβάλλον του σχολείου. Η βία δεν είναι το αντίδοτο για τη βία – αντίθετα πολλές φορές η ψυχραιμία και η ανωτερότητα φέρνουν πολύ καλύτερα αποτελέσματα.

Είναι πολλές οι περιπτώσεις των παιδιών που υφίστανται ψυχολογική ή και σωματική βία στο σχολείο

. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που φυσικά δεν είναι καινούριο, απλά τώρα αφ’ ενός γίνονται πιο εύκολα γνωστά τα περιστατικά, και αφ’ ετέρου τα παιδιά (και όχι μόνο) λόγω της ταχύτητας με την οποία τα πάντα κινούνται και εξελίσσονται, δεν σκέφτονται δυο φορές πριν να πουν κάτι, με αποτέλεσμα να μην αντιλαμβάνονται ότι αυτό που θα πουν ή θα κάνουν ίσως και να έχει συνέπειες για κάποιον άλλον άνθρωπο.

Η Ρόζι δέχεται αδιαμαρτύρητα τις προσβολές και τις επιθέσεις από συμμαθήτριές της, όχι επειδή δεν μπορεί να τις αντιμετωπίσει, αλλά επειδή δεν έχει βρει τον τρόπο. Πολλές φορές είναι πιο εύκολο να αποδέχεται κανείς το ρόλο του θύματος μιας κατάστασης, παρά να προσπαθήσει να αλλάξει τα δεδομένα. Όχι βέβαια επειδή πραγματικά θέλει να παραμένει θύμα, αλλά γιατί έτσι οι ρόλοι είναι ξεκάθαροι για όλους. Το να αναλαμβάνει κανείς έναν ρόλο πιο δυναμικό συνεπάγεται και ευθύνες, ενώ το να παραμένει θύμα τον καθιστά ευάλωτο μέλος μιας μικρότερης ή μεγαλύτερης κοινωνίας, και άρα από τη μια εύκολο στόχο, αλλά και από την άλλη αντικείμενο οίκτου και αβίαστης συμπάθειας.

Ο ήπιος χαρακτήρας της συνεσταλμένης Ρόζι δεν της επιτρέπει αρχικά να αντισταθεί στις διαφόρων ειδών προσβολές που υφίσταται, ενώ διστάζει να μοιραστεί το πρόβλημά της με κάποιον που θα μπορούσε να τη βοηθήσει. Μήπως όμως στο βάθος αντιλαμβάνεται ότι το μόνο άτομο που μπορεί αποτελεσματικά και τελεσίδικα να δώσει λύση στο πρόβλημά της είναι η ίδια; Όταν βρίσκει ένα πληγωμένο πουλάκι στο δρόμο – ένα πλάσμα δηλαδή πιο αδύναμο απ’ αυτήν, που χρειάζεται τη βοήθειά της – αρχίζει σιγά σιγά να αλλάζει τη συμπεριφορά της. Το ενδιαφέρον της στρέφεται εκεί, και κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για να προστατεύσει το πουλάκι.

Αυτή η διαδικασία την αλλάζει σταδιακά, αν και δεν το αντιλαμβάνεται άμεσα. Στο σχολείο, τα κορίτσια που την έχουν βάλει στο μάτι εξακολουθούν να την ενοχλούν, ωστόσο τώρα εκείνη διαπιστώνει πως είναι πλέον σε θέση να σταθεί απέναντί τους και δε χρειάζεται ουσιαστικά να κάνει τίποτα, παρά μόνο ένα πράγμα: να τους δείξει ότι δεν τις φοβάται. Γιατί πραγματικά δεν τις φοβάται πια. Το όπλο των ανθρώπων που εκφοβίζουν τους άλλους – είτε είναι στο σχολείο, είτε μέσα στην οικογένεια, είτε στο εργασιακό περιβάλλον – είναι ο φόβος που φροντίζουν να προξενούν στα εν δυνάμει θύματά τους. Όταν αυτός ο φόβος παύει να υφίσταται, παύει να υφίσταται και ο εκφοβισμός, και τα άτομα αυτά κυριολεκτικά μένουν ξεκρέμαστα, καθώς δεν έχουν κανένα άλλο όπλο για να επιβληθούν.

Η αυτοπεποίθηση που απέκτησε η Ρόζι όταν έστρεψε το ενδιαφέρον της σχεδόν ολοκληρωτικά σε κάποιο άλλο πλάσμα, δείχνει επίσης ότι το νοιάξιμο για τους άλλους και η αλληλεγγύη βοηθάει το παιδί να «χτίσει» τον χαρακτήρα του όχι γύρω από τον εαυτό του, αλλά σε συνάρτηση με την κοινωνία. Η σχέση με τους γύρω είναι αμφίδρομη – όπως τους αντιμετωπίζεις, σε αντιμετωπίζουν. Αν το παιδί μάθει από μικρό τον τρόπο να διατηρεί την αυτονομία του και την αυτοκυριαρχία του και να είναι σε θέση να αντιμετωπίζει τις κακοτοπιές στο σχολείο χωρίς να χάνει την ανθρωπιά του, είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα για το πώς θα εξελιχθεί σαν άτομο και πώς θα συμπεριφέρεται αργότερα μέσα στην ευρύτερη κοινωνία.

Η αφήγηση είναι απλή, χωρίς διδακτισμούς, λιτή αλλά διαποτισμένη με ευαισθησία, με τις όμορφες εικόνες της Σοφίας Γαλή να τη συνοδεύουν ιδανικά. Στο τελευταίο μέρος του βιβλίου υπάρχουν δραστηριότητες και παιχνίδια που βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση της ιστορίας και στην εμπέδωση των μηνυμάτων της.

Δημοσιεύτηκε στο DIASTIXO τον Οκτώβριο του 2016
http://diastixo.gr/kritikes/paidika/5868-foni-rozi