Κούλα Μπορμπουδάκη: Μικροί Αρχαιολόγοι

Η αρχαιολόγος Κούλα Μπορμπουδάκη ίδρυσε το 2016 στον Κίσσαμο Χανίων το Archaeolab, ένα πρωτοποριακό εργαστήριο Αρχαιολογίας και Τέχνης με σκοπό την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων που απευθύνονται σε παιδιά αλλά και σε ενήλικες. Η βασική δραστηριότητα του εργαστηρίου, που αποτελεί και παγκόσμια καινοτομία, είναι η προσομοίωση ανασκαφής – δηλαδή η αναπαράσταση σε φυσικό χρόνο της συγκεκριμένης διαδικασίας, με όλα τα στάδια που αυτή περιλαμβάνει, με άμεση και ενεργό συμμετοχή της εκάστοτε ομάδας.

Το βιβλίο ‘Μικροί Αρχαιολόγοι’ απευθύνεται συγκεκριμένα σε παιδιά και είναι ουσιαστικά ένα εγχειρίδιο που αν και κατά κύριο λόγο συνοδεύει και επεξηγεί τις δραστηριότητες του εργαστηρίου, παράλληλα συστήνει στο παιδί, με τρόπο απλό, κατατοπιστικό και όσο πρέπει αναλυτικό, την επιστήμη της αρχαιολογίας, καθοδηγώντας το βήμα – βήμα σε όλα τα σημαντικά πεδία στα οποία κινείται ένας αρχαιολόγος κατά τη διαδικασία της ανασκαφής αλλά και της μετέπειτα μελέτης των ευρημάτων. Δηλαδή μπορεί το βιβλίο να έχει συμπληρωματικό ρόλο σε σχέση με το εργαστήριο, ωστόσο λειτουργεί εξίσου καλά και αποτελεσματικά και σαν ανεξάρτητος οδηγός για τα παιδιά.

Η αρχαιολογία είναι μια από τις πιο συναρπαστικές επιστήμες και έχει προσφέρει πολύτιμες ιστορικές γνώσεις στον σύγχρονο κόσμο. Είναι λοιπόν αναγκαίο να τη γνωρίσει το παιδί, να συνειδητοποιήσει το πώς λειτουργεί στην πράξη και να κατανοήσει ότι η μελέτη του παρελθόντος σε αυτόν τον τομέα έχει άμεση συνάρτηση με το παρόν. Η μελέτη, ας πούμε, των αρχαίων οικισμών βοηθάει στην κατανόηση της εξέλιξης της αρχιτεκτονικής και του πώς αυτή έχει φτάσει στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα. Η έρευνα που αφορά τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης μας δείχνει πώς οι πρόγονοί μας οργάνωναν τη ζωή τους και μας δίνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να διαπιστώσουμε αν και κατά πόσο αυτή η οργάνωση έχει αλλάξει με το πέρασμα των χρόνων.

Καθώς λοιπόν το παιδί έρχεται σε επαφή με το αντικείμενο της αρχαιολογικής έρευνας από μικρή ηλικία, μπορεί εύκολα να αποκτήσει ενδιαφέρον για την επιστήμη και να το ψάξει περισσότερο μεγαλώνοντας. Ξεκινάει έτσι σιγά σιγά, με απλά βήματα, να γνωρίσει από κοντά όλα εκείνα τα στοιχεία που κάνουν την αρχαιολογία τόσο σημαντική αλλά και συνάμα γοητευτική.

Τι εργαλεία πρέπει να έχει στη διάθεσή του ένας αρχαιολόγος; Πώς μπορεί να οργανώσει την ανασκαφή και τη μελέτη του για να έχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα; Ποια είναι τα ενδεδειγμένα μέρη για ανασκαφές; Ποιες είναι οι λεπτομέρειες και τα διαφορετικά στάδια αυτής της διαδικασίας; Πώς εντοπίζονται και πώς αξιολογούνται τα ευρήματα ανάλογα με το υλικό και την κατάστασή τους; Πώς οριοθετείται ο χώρος όπου εντοπίστηκαν; Πώς γίνεται η σχετική έρευνα ώστε να προσδιοριστεί η εποχή στην οποία ανήκουν; Πώς συντηρούνται έτσι ώστε να μην αλλοιωθούν για να μπορούν να μελετηθούν και στο μέλλον; Σε αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα απαντάει το βιβλίο της Κούλας Μπορμπουδάκη, θέτοντας μια πρώτη βάση και κατευθύνοντας το παιδί στην διαδικασία μιας απλής ανασκαφής έτσι ώστε να εξοικειωθεί με τον σκοπό και το πνεύμα της συγκεκριμένης δραστηριότητας και να μπορέσει, στη συνέχεια, να κατανοήσει την σπουδαιότητα των αρχαιολογικών ευρημάτων σε ευρύτερη κλίμακα.

Το κείμενο, γραμμένο με σύγχρονο και άμεσο ύφος, συνοδεύεται από απλές, καθαρές και πολύ χαριτωμένες εικόνες, φιλοτεχνημένες από τον Λευτέρη Κοντογιάννη. Στο τέλος υπάρχει ένα παράρτημα με υποδείγματα καρτελών και φορμών που χρησιμοποιούνται σε μια ανασκαφή για την καταγραφή των ευρημάτων και τον σχολιασμό που τα αφορά. Το παιδί μπορεί να τις χρησιμοποιήσει σαν οδηγούς για να πειραματιστεί με τα διάφορα στάδια της έρευνας, ενώ παροτρύνεται να αποστείλει στο εργαστήριo τα αποτελέσματα της δικής του προσωπικής ανασκαφής, σαν μέρος μιας διαδραστικής δραστηριότητας.

Δημοσιεύτηκε στο DIASTIXO τον Φεβρουάριο του 2018
http://diastixo.gr/kritikes/paidika/-κούλα-μπορμπουδάκη-«μικροί-αρχαιολόγοι»