28 June 2017

Alice Brière-Haquet: Η κυρία Άιφελ


Ο πύργος του Άιφελ κατασκευάστηκε μέσα σε δύο χρόνια, από το 1887 μέχρι το 1889, με σκοπό να παρουσιαστεί στην επετειακή Διεθνή Έκθεση το 1889 για τον εορτασμό των εκατό χρόνων από τη Γαλλική Επανάσταση. Ο μηχανικός Γουστάβος Άιφελ εμπνεύστηκε το σχήμα του πύργου από το Παρατηρητήριο Latting της Νέας Υόρκης – έναν ξύλινο πύργο ο οποίος χαρακτηρίστηκε αργότερα ‘ο πρώτος ουρανοξύστης’ της πόλης. Το 1885, όταν ο Άιφελ παρουσίασε τα σχέδιά του για την κατασκευή του δικού του πύργου στην Ένωση Πολιτικών Μηχανικών, ανέφερε ότι ο πύργος αυτός θα συμβολίζει τη σύγχρονη αρχιτεκτονική, αλλά και τον αιώνα της Βιομηχανίας και της Επιστήμης, ο οποίος ήρθε χάρις στα μεγάλα επιστημονικά κινήματα του 18ου αιώνα αλλά και στην Επανάσταση του 1789, ως φόρος τιμής στην οποία θα κατασκευαζόταν.

Αυτά είναι με πολύ λίγα λόγια τα πραγματικά γεγονότα που οδήγησαν στην δημιουργία του ιστορικού αυτού πύργου, ο οποίος αποτελεί σήμα κατατεθέν του Παρισιού, αλλά και της Γαλλίας κατ’ επέκταση. Η Alice Brière-Haquet, ωστόσο, θέλησε να δώσει μία διαφορετική ερμηνεία για την κατασκευή του Πύργου του Άιφελ, εμπλέκοντάς τον σε μια ιστορία αγάπης και αφοσίωσης. Η συγγραφέας, η οποία έχει διδάξει λογοτεχνία σε γυμνάσια για δώδεκα χρόνια, παίρνει πολλές ελευθερίες και αυτοσχεδιάζει σε ιδιαίτερα μεγάλο βαθμό, χρησιμοποιώντας μεν το όνομα του μηχανικού Άιφελ και τις πραγματικές ιδιότητές του (ήταν όντως μηχανικός που κατασκεύαζε γέφυρες, για παράδειγμα), αλλά παραλλάσσοντας τους λόγους για τους οποίους κατασκεύασε τον περίφημο πύργο.

Στη δική της φανταστική εκδοχή, ο Άιφελ εμπνεύστηκε τον πύργο από την αγαπημένη του, η οποία ήταν βαριά άρρωστη και χρειαζόταν καθαρό αέρα. «Κι αν έφτιαχνες γραμμές ουράνιες για τρένα, / να κάνουμε στα σύννεφα ταξίδια ονειρεμένα;» λέει στον Άιφελ η καλή του. Έτσι, λέει η Brière-Haquet, ο Άιφελ κλείνεται στο γραφείο του για να σκεφτεί και αποφασίζει να φτιάξει έναν πύργο τόσο ψηλό που να φτάνει μέχρι τα σύννεφα, ώστε να προσφέρει στην αγαπημένη του αυτό που είχε τόσο ανάγκη για να γίνει καλά.

Διατηρώντας ένα μικρό μέρος της πραγματικότητας (η πραγματική γυναίκα του Άιφελ ήταν όντως άρρωστη – πέθανε μάλιστα σε πολύ νεαρή ηλικία, αν και πολλά χρόνια πριν την δημιουργία του πύργου από τον σύζυγό της), η συγγραφέας αλλάζει το όνομα της ηρωίδας του βιβλίου της (η κυρία Άιφελ αναφέρεται στην ιστορία ως Κάτια, ενώ στην πραγματικότητα την έλεγαν Μαργκερίτ), κι έτσι αποσυνδέει ως ένα βαθμό την ιστορική αλήθεια από τη δική της φανταστική ιστορία. Ουσιαστικά ο πύργος του Άιφελ λειτουργεί ως σύμβολο, και θα μπορούσε να είναι οποιοδήποτε μεγάλο μνημείο ή, αν το πάμε ακόμα παραπέρα, ο,τιδήποτε φαινομενικά ακατόρθωτο – είτε πρόκειται για αντικείμενο είτε για ενέργεια – που είναι ικανός να κάνει ο άνθρωπος προκειμένου να εκφράσει την απεριόριστη αγάπη του σε κάποιο άλλο άτομο ή ακόμα και σε μια ιδέα.

Η ιστορία είναι γραμμένη σε στίχους με μέτρο και ομοιοκαταληξία, τους οποίους έχει αποδώσει με ευαισθησία η συγγραφέας Αργυρώ Πιπίνη, και συνοδεύεται από ιδιότυπα ασπρόμαυρα σχέδια, όπου το μόνο άλλο χρώμα είναι το ροζ, σε πολύ επιλεγμένες επιφάνειες και κυρίως στα μάγουλα των δύο ηρώων. Η εικονογράφος Csil εναρμονίζει το τρυφερά χιουμοριστικό στιλ της με το κείμενο, ενώ οι εικόνες της πολλές φορές κυριαρχούν, συνδυάζοντας με πολύ ιδιαίτερο και ξεχωριστό τρόπο τις απλές γραμμές με την περιπλοκότητα των σχεδίων.


Δημοσιεύτηκε στο DIASTIXO τον Ιούνιο του 2017
http://diastixo.gr/kritikes/paidika/7329-i-kyria